بچه ها گفتند عاقل کیست؟ سئوال خیلی خوب لازم و مهمی را مطرح کردند
بین خودشان گفته بودند : کسی که درس اجتماعی را 20 بگیره، عاقل است
در حقیقت بچه ها به شاخص خوبی اشاره کردند
یعنی کسی که در روابط اجتماعی قدرت مدیریت و رتق و فتق امور را داشته باشد، عاقل است
اما آیا فقط همین یک شاخص را دارد؟
طلبه ای که همراه آنها بود گفت :
یکی دیگر از شاخصها و نشانه های انسان عاقل
تفکر کردن در کارهاست
اما باز هم جای سخن باقی است
آیا نشانه های انسان عاقل، همین دو نشانه است؟
جواب این سئوال را امام مهربان علیه السلام فرمودند:
لا یَتِمُّ عَقْلُ امْرِء مُسْلِم حَتّى تَکُونَ فیهِ عَشْرُ خِصال: أَلْخَیْرُ مِنْهُ مَأمُولٌ. وَ الشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونٌ. یَسْتَکْثِرُ قَلیلَ الْخَیْرِ مِنْ غَیْرِهِ، وَ یَسْتَقِلُّ کَثیرَ الْخَیْرِ مِنْ نَفْسِهِ. لا یَسْأَمُ مِنْ طَلَبِ الْحَوائِجِ إِلَیْهِ، وَ لا یَمَلُّ مِنْ طَلَبِ الْعِلْمِ طُولَ دَهْرِهِ. أَلْفَقْرُ فِى اللّهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الْغِنى. وَ الذُّلُّ فىِ اللّهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الْعِزِّ فى عَدُوِّهِ. وَ الْخُمُولُ أَشْهى إِلَیْهِ مِنَ الشُّهْرَةِ.
ثُمَّ قالَ علیه السلام: أَلْعاشِرَةُ وَ مَا الْعاشِرَةُ؟ قیلَ لَهُ: ما هِىَ؟ قالَ علیه السلام: لا یَرى أَحَدًا إِلاّ قالَ: هُوَ خَیْرٌ مِنّى وَ أَتْقى» "تحف العقول، صفحه 443"
امام هشتم حضرت رضا علیه السلام فرمودند:
عقل شخص مسلمان تمام نیست، مگر این که ده خصلت را دارا باشد:
1ـ از او امید خیر باشد
2ـ مردم از بدى او در امان باشند
3ـ خیر اندک دیگرى را بسیار شمارد
4ـ خیر بسیار خود را اندک شمارد
5ـ هر چه حاجت از او خواهند دلتنگ نشود
6ـ در عمر خود از دانش طلبى خسته نشود
7ـ فقر در راه خدایش از توانگرى محبوبتر باشد
8ـ خوارى در راه خدایش از عزّت با دشمنش محبوبتر باشد
9ـ گمنامى را از پرنامى خواهانتر باشد
سپس فرمود: دهمین و چیست دهمین؟ به او گفته شد: چیست؟
فرمود: احدى را ننگرد جز این که بگوید او از من بهتر و پرهیزکارتر است.
