غش و تقلب در معامله

بسم الله الرحمن الرحیم

نگاهی اجمالی به بحث غش وتقلب

یکی از مکاسب محرمه، غش و تقلب درکالا است.

غش در لغت به معنای ناخالصی، و دراصطلاح به معنای مخلوط کردن جنس مورد معامله، با چیزی که بر مشتری پنهان است، و باعث ضرر رساندن به او می شود مثل: مخلوط کردن آب با شیر یا مخلوط کردن گندم درجه دو با گندم درجه یک. {1}

حکم غش به دلایلی از قبیل: دلیل عقلی، قاعده لاضرر و روایات متواتره که دلیل اصلی هم همین مورد (روایات متواتر ) است حرمت است،

زیرا طبق روایات، کسی که درکالا غش کند از مسلمانان نیست؛ « لیس من المسلمین من غشهم » یا در روایت دیگر از معصومین آمده که : ازما نیست کسی که غش کند؛ « لیس منا من غشنا ».{2}

همان طور که قرآن به این مطلب اشاره دارد و می فرماید: اموال یکدیگر را به باطل و ناحق نخورید.{3}

غش وحرمت آن تنها اختصاص به معاملات یا خرید وفروش ندارد بلکه اعم است، بنابراین هرکجا که گول زدن و فریب دادن باشد و باعث از دست رفتن منفعت، یا ارائه دادن غیرواقع باشد، غش صادق است چه در معاملات چه در غیرمعاملات مثل دختری که، برای اینکه خواستگار داشته باشد ماشطه او را تدلیس کند، دراینجا با اینکه معامله نیست ولی این یک نوع غش است و حرام می باشد. لذا غش چه در معاملات چه در غیرآن صدق می کند و تنها اختصاص به معامله ندارد بر عکس کسانی که قائلند فقط اختصاص به معامله دارد.{4}

حرمت غش تنها به عیب خفی تعلق نمی گیرد، بلکه ملاک، قصد بایع است، اگر بایع قصد فریب دادن مشتری را داشته باشد، چه عیب خفی باشد چه آشکارحرام است. اگرهم عیب خفی باشد چه قصد فریب دادن داشته باشد چه نداشته باشد غش صادق، وحرام است.{5}

غش دارای اقسامی است که عبارت است از: