روش تحلیل احادیث 3

روش تحلیل احادیث 3

4-توجه به ترکیبات اصطلاحی

درهر زبان، ترکیبهایی از چند واژه وجود دارند که لزوماً معنای ترکیب، از حاصل جمع معانی مفردات آن به دست نمی‌آید.

ترکیبها گاه بدون تبعیت از علم لغت و نحو، معنای دیگری را افاده می کنند که موجب سر در گمی می‌شود  آنچه کار را مشکل می‌کند، اشاره نکردن کتابهای لغت به معانی ترکیبها است، اگرچه برخی کتب لغت، معنای تعدادی از آنها را بیان کرده‌اند.

ترکیبات اصطلاح شده را نمی‌توان به سادگی جمع آوری کرد و تنها به برخی از آنها اشاره می کنیم.

مثال:

 ماتَ حَتْفَ أنْفِهِ

 عَقَلَ عَنِ الِله

 تَزویج مُقام

 جِرابُ النُّورَه

 أمّ الکتاب

که به ترتیب به معنای مرگ طبیعی، دریافت معرفت از خداوند، ازدواج دائمی، سخن تقیه‌ای و سوره فاتحه هستند.

یک ترکیب اصطلاحی ساده و عرفی تر هم عرضه می‌کنیم تا تأثیر آن در حدیث نیز مورد توجه قرار گیرد.

حدیث:«مَن رَقَّ وَجهُهُ رَقَّ علمُهُ»

که در آن رقّت، نه به معنای نازکی، بلکه به معنای شرم و خجالت است؛ یعنی هرکس شرم کند، دانشش اندک شود.

 یک منبع خوب و در دسترس برای بررسی این موضوع، نهج البلاغه است.