روش تحلیل احادیث 4

روش تحلیل احادیث 4

5-بررسی نکات بلاغی حدیث

احادیث اهل بیت (علیهم السلام)از فصاحت وبلاغت بسیاری برخورداراند؛ ظرافتهای بلاغی در برداشت از حدیث نقش اساسی دارد.

مثال:

در بین فقیهان اختلاف است که آیا سلام بعد تشهد در نماز، واجب است یا مستحب سید مرتضی وغیره قائل به وجوب شده اند ؛ شیخ طوسی، شیخ مفید و غیره قائل به استحباب شده اند.

فقیهانی که گفته اند واجب است یکی از دلیلهایشان روایت رسول اکرم (ص) «افتتاح الصلاة الوضوء وتحریمها التکبیر و تحلیلها التسلیم» است. زیرا درعلم بلاغت ثابت شده که اگر خبر، معرَّف به ال جنسیه باشد ، دلالت بر حصر می‌کند.

بنا براین باید گفت که قول رسول اکرم(ص): « تحلیلها التسلیم » مفید حصر است یعنی سلام دادن واجب  است.

6-اسباب ورود حدیث

مفهوم و اهمیت اسباب ورود حدیث:

همان گونه که آشنایی با شأن نزول آیات شریف قرآن، ما را در فهم درست مقصود آیه یاری می‌دهد، یافتن سبب ورود حدیث نیز ما را به مقصود گوینده حدیث یاری می‌رساند . سبب ورود حدیث، یعنی زمینه‌ای که موجب گشته است تا معصوم سخن بگوید و حکمی را بیان و مسئله ای را طرح یا ردّ و انکار کند و یا حتی کاری را انجام دهد.  

برای فهم بهتر حدیث و رسیدن به مراد اصلی گوینده، باید با جست و جو در منابع مرتبط و ناظر به حدیث، از سبب ورود حدیث و فضای حاکم برآن آن مطلع شویم.

 این منابع، بسته به متن و موضوع حدیث، ممکن است منابع حدیثی دیگر یا منابع تاریخی و تفسیری یا هر منبع مرتبط دیگری باشد.

مثال:

 فهم خطبه‌های حماسی امام حسین علیه السلام ازمدینه تا کربلا، در گرو درک شرایط اجتماعی و سیاسی جامعه معاصر با امام و مطالعه تاریخ صدر اسلام است. این امر ما را ناگزیر می‌سازد تا جریانهای سیاسی،فرهنگی و اجتماعی حاکم را به خوبی بشناسیم و زمینه‌های صدور حدیث را دریابیم.

آیت الله العظمی بروجردی می‌فرماید: فقه شیعه در حاشیه فقه اهل سنت است، چون ائمه ما چشم به مسائل اجتماعی آنها داشتند که ببینند آنها چه نظری می‌دهند و ائمه ما روی نظر آنها نظر می‌دادند  تا حق را بیان کنند و این دید بزرگ آیت الله العظمی بروجردی بود.